Ταξιδεύοντας από Τατζικιστάν για Αφγανιστάν ως γυναίκα μόνη

Το ταξίδι στο Αφγανιστάν μπήκε πρώτη φορά στο μυαλό μου όταν περιπλανιόμουν στα βουνά του Πακιστάν, τον Απρίλιο του 2021. Η χώρα τότε δεν ήταν ασφαλής λόγω του πολέμου, οπότε έμεινε απλά σαν σκέψη. Η κατάσταση όμως άλλαξε και μετά την πρόσφατη κατάληψη από τους Ταλιμπάν, οι μάχες σταμάτησαν και το Αφγανιστάν έμοιαζε πιο ασφαλές.

Κατόπιν εξονυχιστικής έρευνας σχετικά με το ανεξάρτητο ταξίδι στη χώρα, και γνωρίζοντας ήδη κάποιες γυναίκες που είχαν ταξιδέψει εκεί μόνες, αποφάσισα να προγραμματίσω το δικό μου ταξίδι για ένα μήνα, το Νοέμβριο-Δεκέμβριο του 2023. Το αρχικό πλάνο ήταν να περιηγηθώ σε όλη τη χώρα για περίπου 25 ημέρες, και να επισκεφτώ όσες περισσότερες περιοχές μπορούσα, καθώς και τις κύριες πόλεις Καμπούλ, Μαζάρι Σαρίφ, Χεράτ, Κανταχάρ και Μπαμιάν.

Πως να πας:

 

Οι επιλογές εισόδου στη χώρα είναι περιορισμένες.

 

Αεροπορικώς μπορείς να προσγειωθείς μόνο στο αεροδρόμιο της Καμπούλ, με πτήσεις από Κων/πολη, Ντουμπάϊ, Ισλαμαμπάντ και Ιράν, και με βίζα που θα πρέπει να έχει εκδοθεί ήδη προκαταβολικά από τις αντίστοιχες Πρεσβείες των Ταλιμπάν.

 

Η χερσαία είσοδος γίνεται μόνο από 3 χώρες με τις οποίες συνορεύει το Αφγανιστάν και έχουν ανοιχτά πολύ συγκεκριμένα σύνορα: το Ιράν στο Islam Qala, το Πακιστάν στο Torkham και το Τατζικιστάν στο Shir Khan.

Μετά από αρκετό ψάξιμο, κατέληξα ότι τα σύνορα του Τατζικιστάν (Shir khan bandar) ήταν τα πιο βολικά για μένα, καθώς είναι τα μόνα σύνορα στα οποία εκδίδεται VOA (βίζα κατά την άφιξη), ενώ οι άλλες δύο χώρες εκδίδουν μόνο μέσω πρεσβείας. Θα είχα επίσης την ευκαιρία να επισκεφτώ το Τατζικιστάν, μια νέα χώρα στη λίστα μου, χωρίς να απαιτείται βίζα εισόδου για τους Έλληνες ταξιδιώτες, ενώ για το Ιράν και το Πακιστάν (το οποίο είχα ήδη επισκεφθεί) θα έπρεπε να πληρώσω έξτρα βίζες.

Αυτό ακριβώς και έκανα! Έκλεισα πτήση με την AirAstana από Κων/πολη για Τατζικιστάν μέσω Αλμάτι Καζακστάν, και προσγειώθηκα στην πρωτεύουσα Ντουσανμπέ, όπου έμεινα για 2 ημέρες. Την τρίτη ημέρα ξεκίνησα νωρίς το πρωί και μετά από 2 ώρες περίπου με ταξί, έφτασα στα σύνορα του Τατζικιστάν.

Πως να πας από Dushanbe στα σύνορα Shir Khan:

 

Το Sakhovat bazaar είναι μια αγορά λίγα χιλιόμετρα έξω από την πόλη, στην οποία βρίσκεται ο σταθμός των ταξί (shared taxi) που φτάνουν απ’ ευθείας μέχρι τα σύνορα με Αφγανιστάν. Αν και υπάρχουν άπειρα ταξί παρκαρισμένα έξω από το παζάρι, καλό θα ήταν να ξεκινήσεις νωρίς για να έχεις χρόνο για τη διαδικασία των συνόρων, αφού θα πρέπει πρώτα να περιμένεις όσο χρειαστεί για να γεμίσουν. Οι οδηγοί πλησιάζουν από μόνοι τους τους επιβάτες, δίνοντας μία αρκετά ακριβή αρχική τιμή, αλλά με παζάρια μπορείς να την κατεβάσεις μέχρι τα 100tjs (σομόνι Τατζικιστάν) -περίπου 8,50€- εφόσον θα μοιραστείς το ταξί με άλλα 3 ή 4 άτομα. Η διαδρομή είναι εύκολη και διαρκεί περίπου 2 – 2,30 ώρες, αναλόγως με τις στάσεις που θα κάνει ο οδηγός για ν’ αφήσει τυχόν επιβάτες, και το τέρμα βρίσκεται έξω ακριβώς από τον συνοριακό σταθμό.

 

Ο δεύτερος τρόπος είναι το λεωφορείο από το κέντρο της Ντουσανμπέ, αλλά επειδή αυτό κάνει τέρμα σε μια πόλη πριν τα σύνορα και από εκεί θα πρέπει να πάρεις πάλι ταξί, προτίμησα την πρώτη επιλογή.

Η διαδικασία της εξόδου από το Τατζικιστάν ήταν πολύ εύκολη. Οι αξιωματικοί ήταν πολύ φιλικοί απέναντί μου και αφού έγινε ο απαραίτητος έλεγχος του διαβατηρίου και των αποσκευών μου, σε λιγότερο από μισή ώρα αποχαιρέτησα το Τατζικιστάν και συνέχισα για Αφγανιστάν. Δυστυχώς έχουν αναφερθεί κατά καιρούς από αρκετούς τουρίστες πολλά αρνητικά γεγονότα σε εκείνο το φυλάκιο, με εκβιασμούς για δωροδοκίες και άσχημες συμπεριφορές. Ευτυχώς η δική μου εμπειρία και τις δύο φορές ήταν πάρα πολύ θετική.

Τις δύο χώρες τις χωρίζει ο ποταμός Panj και τις ενώνει μια γέφυρα. Όλη εκεί η περιοχή θεωρείται στρατιωτική ζώνη και οι φωτογραφίες απαγορεύονται από τη στιγμή που θα μπεις στα σύνορα του Τατζικιστάν, μέχρι να βγεις από τα σύνορα του Αφγανιστάν. Η γέφυρα δεν είναι πολύ μεγάλη, και υπάρχει η επιλογή να τη διασχίσεις είτε με τα πόδια (όπως έκανα εγώ πηγαίνοντας γιατί ήθελα απλά να χαζέψω τη θέα), είτε με λεωφορειάκι που χρεώνει 10tjs/άτομο (το οποίο χρησιμοποίησα στην επιστροφή). Λίγο πριν φτάσω στο τέλος της γέφυρας και μόλις άρχισα να ξεχωρίζω από μακριά τους αξιωματικούς, φόρεσα αμέσως τη μαντίλα μου, μιας και είναι υποχρεωτικό για όλες τις γυναίκες να καλύπτουν τα μαλλιά τους παντού, σε όλη τη χώρα.

Σ’εκείνο το σημείο ήρθα σ’επαφή για πρώτη φορά στη ζωή μου με τους «άγριους» Ταλιμπάν, οι οποίοι με καλωσόρισαν με χαμόγελα!

Τα σύνορα ήταν γεμάτα ενόπλους και ήμουν όχι μόνο η μοναδική γυναίκα αλλά και η μοναδική ξένη. Με οδήγησαν στον κεντρικό χώρο του τελωνείου, το οποίο ήταν ένα ισόγειο κτήριο με 2 δωμάτια, και ξεκίνησαν τον έλεγχο με το διαβατήριό μου. Δεδομένου ότι δεν υπήρχε ανιχνευτής για να σκανάρει τους επισκέπτες, μια ντόπια γυναίκα είχε αναλάβει τον σωματικό έλεγχο των επισκεπτριών σε ένα άλλο δωμάτιο, πίσω από μία κουρτίνα. Μπαίνοντας εκεί μέσα, αυτή άρχισε να με αγγίζει παντού, άνοιξε το σακίδιο μου, τις αποσκευές μου, το πορτοφόλι μου, τα πάντα! Αυτός ο σωματικός έλεγχος ήταν αρκετά ενοχλητικός, αλλά δεν μπορούσα να τον αποφύγω. Όταν τελείωσε αυτή η αμήχανη διαδικασία, με οδήγησαν ξανά στο κεντρικό δωμάτιο με τους οπλισμένους Ταλιμπάν. Μόνο ένας από αυτούς μιλούσε αγγλικά και παρόλο που όλοι τους φαίνονταν απόμακροι και αυστηροί, ήταν ευγενικοί μαζί μου και δεν μου δημιούργησαν κανένα απολύτως πρόβλημα.

Στη συνέχεια, θα έπρεπε να προχωρήσω σε ένα άλλο γραφείο λίγα μέτρα έξω από το τελωνείο για να εκδόσω τη βίζα μου, ενώ άφησα τα πράγματά μου εκεί για να τα παραλάβω αργότερα και να πάρω και τη σφραγίδα εισόδου στη χώρα.

Η διαδικασία έκδοσης της βίζας στα σύνορα ShirKhan είναι πολύ απλή:

 

Χρειάζονται 4 φωτογραφίες διαβατηρίου και 2-3 φωτοτυπίες του διαβατηρίου (σε περίπτωση που ζητήσουν), ενώ η αίτηση συμπληρώνεται από τους αρμόδιους εκεί επί τόπου. Η τιμή είναι ανάλογη με την εθνικότητα και η πληρωμή γίνεται σε τράπεζα στο διπλανό χωριό, σε τοπικό νόμισμα. Εκεί γίνεται και η αλλαγή του συναλλάγματος, και δέχονται τόσο ευρώ όσο και δολλάρια. Με την προσκόμιση της απόδειξης της τράπεζας στο γραφείο των συνόρων γίνεται και η έκδοση της βίζας, η οποία είναι ένα αυτοκόλλητο και καλύπτει όλη τη σελίδα του διαβατηρίου. Για το Ελληνικό διαβατήριο εγώ πλήρωσα 6.000afghani (περίπου 76€).

 

Τα σύνορα είναι ανοιχτά Σάββατο – Πέμπτη, εφόσον η Παρασκευή είναι αργία για τους Μουσουλμάνους. Το ωράριο δεν είναι σταθερό, ανοίγουν γύρω στις 08-08.30π.μ. και κλείνουν γύρω στις 16.00μ.μ, με ένα διάλειμμα για φαγητό και προσευχή. Τις Πέμπτες κλείνουν νωρίτερα, γύρω στις 14.00μ.μ.

 

**ΠΡΟΣΟΧΗ! Η Αφγανική πρεσβεία στη Ντουσανμπέ εξακολουθεί να εκδίδει βίζες, παρόλο που δεν συνεργάζεται με τους Ταλιμπάν, με αποτέλεσμα να μη γίνεται δεκτή στα σύνορα Shir Khan και να πρέπει να ξαναεκδοθεί καινούρια επί τόπου! 

Όπως ήταν αναμενόμενο, το γραφείο της βίζας ήταν επίσης γεμάτο με ένοπλους φρουρούς, ενώ εκτός από κάποιους Πακιστανούς που περίμεναν τη βίζα τους, δεν υπήρχε κανένας άλλος τουρίστας, παρά μόνον ΕΓΩ! Μπαίνοντας στο κυρίως δωμάτιο, μου ζήτησαν κατευθείαν το κινητό, καθώς απαγορεύεται η λήψη φωτογραφιών σε στρατιωτική περιοχή, και το τοποθέτησαν σε κάποιο γραφείο χωρίς όμως να το ελέγξουν. Αργότερα βέβαια μου το επέστρεψαν, για να το χρησιμοποιήσω για μετάφραση μέσω google.

Αν και ένιωθα πολύ περίεργα έχοντας τόσα πολλά όπλα τριγύρω μου, ήμουν πραγματικά ενθουσιασμένη που βρέθηκα τελικά στη χώρα! Έπρεπε μόνο να περιμένω λίγα λεπτά ακόμα (ή ώρες) για να κρατήσω στα χέρια μου την πολύτιμη βίζα και να ξεκινήσω τη μεγάλη μου περιπέτεια!

Η συνέχεια όμως δεν ήταν και τόσο ευχάριστη..

Όταν ήρθε η σειρά μου να αιτηθώ για τη βίζα και ο υπεύθυνος Ταλιμπάν- Μουλάς ανακάλυψε ότι ταξίδευα μόνη, μου την αρνήθηκε!

Μου ανέφερε ότι δεν επιτρεπόταν η είσοδος των γυναικών στη χώρα χωρίς άνδρα συνοδό, αν και γνώριζα πολύ καλά ότι υπήρχαν εκείνη τη στιγμή γυναίκες που ταξίδευαν μόνες στη χώρα, έχοντας περάσει από τα σύνορα και του Ιράν και του Πακιστάν. Προσπάθησα να του αλλάξω γνώμη λέγοντάς του ότι είχα άνδρες γνωστούς που θα με συνόδευαν σε κάποιες περιοχές που θα επισκεπτόμουν, εκείνος όμως δεν το δέχτηκε, και επέμενε να προσλάβω επίσημο τουρ.οδηγό (αργότερα έμαθα πως στην αμοιβή των επίσημων τουρ.οδηγών γίνεται κράτηση το 50% του συνολικού ποσού, και έτσι μου λύθηκε η απορία για την επιμονή του).

Δεδομένου ότι ταξιδεύω συνήθως μόνη και είμαι εντελώς αρνητική στην πρόσληψη τουρ.οδηγού/συνοδού (εκτός αν χρειάζομαι οδηγό σε μέρη που δεν μπορώ να οδηγήσω η ίδια αμάξι), δεν μπορούσα καν να φανταστώ ότι θα έπρεπε να φορτωθώ ένα άτομο που θα μου ήταν εντελώς άχρηστο, πληρώνοντας μάλιστα αμοιβή, συν τα έξοδά του (μετακινήσεις, διαμονή, διατροφή). Δυστυχώς άλλη επιλογή δεν είχα, παρόλο που προσπάθησα για ώρες να τον μεταπείσω, οπότε έπρεπε να αποφασίσω εάν θα προσλάμβανα οδηγό ή θα επέστρεφα στο Τατζικιστάν.

Είτε έτσι, είτε αλλιώς, το ταξίδι μου είχε ήδη χαλάσει, όπως και η διάθεσή μου, οπότε αποφάσισα να προσλάβω κάποιον και να μειώσω τις ημέρες του Αφγανιστάν από 25 σε 10.

Ο οδηγός που προσέλαβα ήταν ένας πολύ ευγενικός νεαρός, o Abdul Basit Hamidzada, τον οποίο είχα γνωρίσει μέσω μιας ταξιδιωτικής ομάδας με πληροφορίες για το Αφγανιστάν. Είχα προγραμματίσει ούτως ή άλλως να τον συναντήσω για μια βόλτα στην πόλη του την Κουντούζ, αλλά καθώς χρειαζόμουν επειγόντως έναν οδηγό, ήταν η καλύτερη επιλογή που είχα εκείνη τη στιγμή. Ωστόσο, η διαδικασία πρόσληψής του και έκδοσης της βίζας μου θα διαρκούσε περισσότερο από το αναμενόμενο, και εφόσον είχε ήδη περάσει η ώρα, θα έπρεπε να επιστρέψω ξανά σ εκείνο το γραφείο την επόμενη μέρα. Tα σύνορα θα έκλειναν σύντομα, ενώ δεν υπήρχε κάποιο μέρος εκεί για να διανυκτερεύσω, ούτε και μπορούσα να μπω στη χώρα χωρίς τη βίζα. Η μόνη μου επιλογή ήταν να επιστρέψω πίσω στο Τατζικιστάν, κάτι που αρνήθηκα, και τότε ήταν που ένας αστυνομικός προσφέρθηκε να με φιλοξενήσει στο σπίτι του! Στην αρχή με ρώτησαν αν θα φοβόμουν να περάσω τη νύχτα με μια οικογένεια Ταλιμπάν, αλλά καθώς ένιωθα απολύτως ασφαλής, δέχτηκα την πρόταση χωρίς δεύτερη σκέψη!

Ξεκινήσαμε λοιπόν μαζί με τον αστυνομικό από τα σύνορα και περπατώντας φτάσαμε στο σπίτι του, σε κοντινό καταυλισμό. Στην αυλή συνάντησα την ντόπια που με είχε ταλαιπωρήσει στον έλεγχο του τελωνείου νωρίτερα, και προς μεγάλη μου έκπληξη, ήταν η γυναίκα του! Με αγκάλιασε κατευθείαν φωνάζοντας το όνομά μου, ενώ έδειχνε πολύ χαρούμενη που θα έμενα μαζί τους εκείνο το βράδυ! Μέσα σε λίγη ώρα, το σπίτι γέμισε με γείτονες και συγγενείς που έτρεξαν να γνωρίσουν την τουρίστρια-καλεσμένη της οικογένειας, ενώ αποχώρησαν λίγο πριν το βραδινό γεύμα!

Το σπίτι τους ήταν ισόγειο με 3 δωμάτια, από τα οποία το μεγαλύτερο χρησιμοποιούνταν ως σαλόνι, κουζίνα και υπνοδωμάτιο. Η οικοδέσποινα έστρωσε κάποια στιγμή ένα πανί στο πάτωμα και σέρβιρε το δείπνο μας στον κάθε έναν χωριστά, από ένα πολύ λεπτό ψωμί σαν πίτα, ένα πιάτο με βραστό κρέας και ρεβίθια, και φυσικά τσάϊ. Η βραδιά πέρασε πολύ ευχάριστα, με άπειρο γέλιο, καθώς οι συζητήσεις μας ήταν μια μίξη από χειρονομίες, Αγγλικά, Ελληνικά, Παστού και Ντάρι (τις δύο επίσημες γλώσσες του Αφγανιστάν), με τη βοήθεια φυσικά του google. Θέλοντας να δείξω την ευγνωμοσύνη μου για τη φιλοξενία, σκέφτηκα να τους αφήσω διάφορα μικροπράγματα που δε θα μου ήταν και τόσο απαραίτητα στο ταξίδι, όπως σαπουνάκια, κρέμες, χτένες και κάτι παλιά παπούτσια και γυαλιά ηλίου. Η οικοδέσποινα, που είχε ήδη ψαχουλέψει τη βαλίτσα μου το πρωϊ, δεν μπορούσε να σταματήσει να γελάει και να περιεργάζεται ότι της έδινα. Κοιμηθήκαμε όλοι μαζί στο ίδιο δωμάτιο, σε στρωματάκια που τοποθετήσαμε εκείνη τη στιγμή στο πάτωμα, ενώ κουκουλωθήκαμε με άπειρες κουβέρτες, εφόσον δεν υπήρχε θέρμανση και η θερμοκρασία είχε ήδη πέσει πολύ. Δυστυχώς δεν μου επέτρεψαν να βγω φωτογραφίες με την σύζυγο και την κόρη, όπως άλλωστε απαγορεύεται να βγαίνουν γενικά φωτογραφίες οι γυναίκες, οπότε οι μοναδικές μου λήψεις από το σπίτι ήταν αυτές του αστυνομικού και του γιού του.

Το επόμενο πρωϊ ξύπνησα με το πρώτο φως του ήλιου, χαζεύοντας την οικοδέσποινα που ζύμωνε το ψωμί. Το δωμάτιο ήταν απίστευτα κρύο και η τουαλέτα ήταν ένας ανοιχτός χώρος έξω από το σπίτι. Δεν ήθελα καν να βγω από τις ζεστές κουβερτούλες μου, αλλά το πρωϊνό θα ήταν σε λίγο έτοιμο και έπρεπε να επιστρέψω στα σύνορα για την βίζα.

Αποχαιρέτησα με λύπη τους φιλόξενους οικοδεσπότες μου, ενώ ετοιμαζόμουν σιγά σιγά για το κυρίως ταξίδι μου σε αυτή την καταπληκτική χώρα. Παρόλο που δεν είχα επισκεφθεί τίποτα περισσότερο από τα σύνορα και τον καταυλισμό αυτές τις 2 ημέρες, η διαμονή μου σε αυτή τη φτωχή αλλά φιλόξενη οικογένεια ήταν μία από τις πιο ιδιαίτερες στιγμές του ταξιδιού!

Πέρασα όλο το πρωϊ στο γραφείο με τις βίζες, περιμένοντας τον τουρ.οδηγό μου να ολοκληρώσει τις διαδικασίες με τα έγγραφα στη διπλανή πόλη, Κουντούζ. Αυτή τη φορά, οι οπλισμένοι Ταλιμπάν ήταν ακόμα πιο φιλικοί από την προηγούμενη. Χαζολογώντας έξω στον κήπο, μου έπιασαν την κουβέντα κυρίως από περιέργεια, θέλοντας να μάθουν για εμένα, τη χώρα μου, τα ταξίδια μου, και για ποιόν λόγο έφτασα μέχρι εκεί μόνη. Εκείνες οι ώρες πέρασαν τόσο ευχάριστα, που όχι μόνο δεν ένιωσα φόβο ή ανασφάλεια, αλλά από ένα σημείο και μετά μου φαινόταν αστείο να κάθομαι και να σαχλαμαρίζω με τους συντηρητικούς Ταλιμπάν που συμπεριφέρονται τόσο αυστηρά (έως βάναυσα) στις ντόπιες γυναίκες!

Αργά το μεσημέρι παρέλαβα επιτέλους το πολυπόθητο αυτοκόλλητο της βίζας μου, μετά από τον Γολγοθά των 2 ημερών. Στην πορεία όμως προέκυψε το πρόβλημα της πληρωμής, καθώς η γειτονική τράπεζα είχε ήδη κλείσει. Παρόλ’αυτά, το προσωπικό με βοήθησε, αφού προσφέρθηκαν να πληρώσουν οι ίδιοι στην τράπεζα νωρίς το επόμενο πρωϊ, έχοντας αφήσει 100€ εκεί ως εγγύηση. Μου επέτρεψαν να μπω κανονικά στη χώρα με τη βίζα στο διαβατήριο, ώστε να μπορέσω να διανυκτερεύσω στην Κουντούζ, και την επόμενη ημέρα, αφού έκανα συνάλλαγμα σε τοπικό νόμισμα, επιστρέψαμε με τον οδηγό μου για τελευταία φορά στα σύνορα. Τα παιδιά είχαν όντως πληρώσει το παράβολο της βίζας μου, το οποίο αντιστοιχούσε σε 6.000afghani ως κάτοχος ελληνικού διαβατηρίου, και αφού τους τα παρέδωσα, μου επέστρεψαν τα 100 ευρώ και αναχωρήσαμε για την ενδοχώρα.

Είχε έρθει η ώρα επιτέλους να εξερευνήσω περισσότερο το Αφγανιστάν, με επόμενη στάση την Κουντούζ!